ตัวอย่างข้อสอบทรัพย์สิน (ต่ออีก)

คำถาม
นายแมนทำสัญญาเช่าที่ดินจากนายหมูเพื่อปลูกบ้านอยู่อาศัยโดยทำสัญญาถูกต้องตามกฎหมายมีกำหนดเวลา 10 ปี โดยนายแมนตกลงว่าเมื่อครบกำหนดเวลาตามสัญญาเช่าแล้วนายแมนยินยอมออกจากที่ดินและจะไม่รื้อถอนสิ่งปลูก สร้างออกจากที่ดินโดยไม่มีเงื่อนไขใดๆ หลังจากทำสัญญาแล้วนายแมนทำการปลูกสร้างบ้านลงบนที่ดินและปลูกต้นมะม่วงรอบรั้วบ้าน เมื่อครบกำหนดสัญญาเช่านายแมนขอต่ออายุสัญญาเช่าเนื่องจากยังหาที่อยู่ใหม่ไม่ได้ แต่นายหมูไม่ต้องการให้เช่าต่อ นายแมนโกรธมากจึงบอกกับนายหมูว่าจะรื้อบ้าน และขุดต้นมะม่วงออกไปจากที่ดินแต่นายหมูไม่ยอม ดังนี้ให้ท่านวินิจฉัยว่านายแมนมีสิทธิรื้อถอนบ้านและขุดต้นมะม่วงออกจากที่ดินได้หรือไม่ เพราะเหตุใด
คำตอบ
มาตรา 144 ส่วนควบของทรัพย์ หมายความว่า ส่วนซึ่งโดย สภาพแห่งทรัพย์ หรือโดยจารีตประเพณีแห่งท้องถิ่นเป็นสาระสำคัญ ในความเป็นอยู่ของทรัพย์นั้น และไม่อาจแยกจากกันได้นอกจากจะ ทำลาย ทำให้บุบสลาย หรือทำให้ทรัพย์นั้นเปลี่ยนแปลงรูปทรงหรือ สภาพไป เจ้าของทรัพย์ย่อมมีกรรมสิทธิ์ในส่วนควบของทรัพย์นั้น มาตรา 145 วรรคหนึ่งไม้ยืนต้นเป็นส่วนควบกับที่ดินที่ไม้นั้นขึ้นอยู่ มาตรา 146 ทรัพย์ซึ่งติดกับที่ดินหรือติดกับโรงเรือนเพียงชั่วคราว ไม่ถือว่าเป็นส่วนควบกับที่ดินหรือโรงเรือนนั้น ความข้อนี้ให้ใช้บังคับ แก่โรงเรือนหรือสิ่งปลูกสร้างอย่างอื่นซึ่งผู้มีสิทธิในที่ดินของผู้อื่นใช้ สิทธินั้นปลูกสร้างไว้ในที่ดินนั้นด้วยการที่นายแมนเช่าที่ดินของนายหมูเพื่อปลูกบ้านอยู่อาศัยนั้น ถือได้ว่านายแมนเป็นผู้มีสิทธิในที่ดินของนายหมูในอันที่ปลูกสร้างบ้านลงบนที่ดินของนายหมูได้ บ้านที่นายแมนปลูกลงบนที่ดินตามสัญญาเช่าจึงไม่เป็นส่วนควบของที่ดินตามมาตรา 146 แต่อย่างไรก็ตามนายแมนผู้เช่าได้ตกลงไว้ในสัญญาเช่าว่าจะไม่รื้อถอนสิ่งปลูกสร้างออกไปจากที่ดินเมื่อครบกำหนดอายุสัญญาเช่า ดังนั้นบ้านจึงตกเป็นส่วนควบกับที่ดินภายหลังจากสัญญาเช่าสิ้นสุดลง เนื่องจากนายแมนมีสิทธิตามสัญญาเช่าที่ดินที่จะปลูกสร้างบ้านลงบนที่ดินเท่านั้นที่จะเข้าข้อยกเว้นทำให้บ้านไม่เป็นส่วนควบกับที่ดิน ถ้าทำการปลูกสร้างสิ่งอื่นลงไปในลักษณะที่เป็นส่วนควบกับที่ดินแล้ว สิ่งที่ปลูกสร้างลงไปนั้นย่อมเป็นส่วนควบกับที่ดิน ดังนั้นต้นมะม่วงเป็นไม้ยืนต้นจึงเป็นส่วนควบกับที่ดินตามมาตรา 145 ส่วนควบย่อมเป็นกรรมสิทธิ์ของเจ้าของทรัพย์ประธานตามมาตรา 144 วรรคสอง ดังนี้เมื่อนายหมูเป็นเจ้าของที่ดินซึ่งเป็นทรัพย์ประธานจึงเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในบ้านและต้นมะม่วงที่นายแมนปลูกสร้างลงบนที่ดินด้วย ดังนั้นนายแมนจึงไม่มีสิทธิรื้อถอนบ้านและขุดต้นมะม่วงออกจากที่ดินได้ ตามเหตุผลข้างต้น
คำถาม
นายมั่นเป็นเจ้าของพระเครื่ององค์หนึ่งซึ่งมีราคาแพงและหายากมาก นายเหมาะเป็นนักเลงพระเครื่องแต่ไม่มีพระองค์ดังกล่าวจึงอิจฉาที่นายมั่นได้เป็นเจ้าของ จึงขโมยพระองค์ดังกล่าวของนายมั่นไปขายให้กับนายมิตรพ่อค้าพระเครื่องที่ท่าพระจันทร์ นายมิตรเห็นว่าเป็นพระที่หายากมากจึงรับซื้อไว้ในราคา 300,000 บาทโดยที่ไม่รู้ว่าเป็นพระของนายมั่นที่นายเหมาะขโมยมา ต่อมานายมั่นได้มาที่ร้านของนายมิตรและจำได้ว่าพระองค์นั้นเป็นของตน จึงบอกให้นายมิตรคืนให้แก่ตน นายมิตรบอกว่าหากจะให้ตนคืนให้ต้องจ่ายเงินให้กับตน 300,000 บาทเท่ากับราคาที่ตนซื้อมา ดังนี้ให้ท่านวินิจฉัยว่านายมั่นจะเอาพระของตนคืนมาจากนายมิตรได้หรือไม่และต้องชดใช้ราคาให้กับนายมิตรหรือไม่
คำตอบ
มาตรา 1332 บุคคลผู้ซื้อทรัพย์สินมาโดยสุจริตในการขายทอดตลาด หรือในท้องตลาด หรือจากพ่อค้าซึ่งขายของชนิดนั้น ไม่จำต้องคืนให้แก่ เจ้าของแท้จริง เว้นแต่เจ้าของจะ ชดใช้ราคาที่ซื้อมา มาตรา 1336 ภายในบังคับแห่งกฎหมาย เจ้าของทรัพย์สินมีสิทธิใช้สอย และจำหน่ายทรัพย์สินของตนและได้ซึ่งดอกผลแห่งทรัพย์สินนั้น กับทั้งมีสิทธิ ติดตามและเอาคืน ซึ่งทรัพย์สินของตนจากบุคคลผู้ไม่มีสิทธิจะยึดถือไว้ และ มีสิทธิขัดขวางมิให้ผู้อื่นสอดเข้าเกี่ยวข้องกับทรัพย์สินนั้นโดยมิชอบด้วย กฎหมาย ตามมาตรา 1322 การซื้อทรัพย์ในท้องตลาดหรือจากพ่อค้าที่ขายของชนิดนั้น หมายถึงการซื้อทรัพย์จากร้านค้าซึ่งตั้งอยู่ในท้องตลาด ไม่ใช่การที่ร้านค้าซึ่งตั้งอยู่ในท้องตลาด ซื้อทรัพย์จากบุคคลที่นำมาขายให้แก่ร้านค้านั้น ดังนั้นการที่นายมิตรรับซื้อพระเครื่องของนายมั่นไว้จากนายเหมาะ จึงไม่ใช่เป็นการซื้อทรัพย์ในท้องตลาดหรือจากพ่อค้าซึ่งขายของชนิดนั้น เมื่อการที่นายมิตรรับซื้อพระเครื่องไว้ไม่ใช่เป็นการซื้อในท้องตลาดหรือจากพ่อค้าที่ขายของชนิดนั้น นายมิตรจึงไม่ได้รับความคุ้มครองตามมาตรา 1332 ที่จะไม่ต้องคืนทรัพย์ให้แก่เจ้าของที่แท้จริงเว้นแต่เจ้าของจะชดใช้ราคาที่ซื้อมา และนายมั่นผู้เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินย่อมมีสิทธิติดตามเอาคืนทรัพย์สินจากผู้ที่ไม่มีสิทธิยึดถือไว้ตามมาตรา 1336 ดังนั้น นายมั่นจึงมีสิทธิเอาพระเครื่องของตนคืนจากนายมิตรได้และไม่ต้องจ่ายเงิน 300,000 บาทให้กับนายมิตร